Edebiyat
-
-
“Balatlı Despina Thiya ve Yetimleri” – “Tamama – Pontus’un Yitik Kızı”
İki kısacık ama çok değerli roman… Bazı kitaplar vardır, tarihin en değerli tanıklarıdır. Elbette bu tanıklıkların gerçekçi olması, yanıltıcı olacak denli yanlı olmaması çok önemlidir. Aslında okurken gerçekçi ya da yanlı olup olmadığı…
-
Nöbete Nokta
Her ay düzenli olarak en az üç beş edebiyat dergisi takip ediyorum. Okuduğum kitaplarla birlikte renkli dünyalar/düş dünyalar kuruyorum kendime böylelikle… Adil, demokratik, eşitlikçi, özgürlükçü ülkeler, kentler gelip geçtikçe düşucumdan; insanlığın kızlarıyla, oğullarıyla…
-
Barış İnce: Çelişki – Sarsıntı – Köksüzler
Barış İnce son zamanlarda adı öne çıkan bir yazar. Gözüme ilk çarpan “Köksüzler” romanı oldu. Öncelikle bir dost önerisiyle, “Oku” dedi, “Seveceksin”… “Bir roman için çok kısa değil mi?” diyecek oldum, “Oylumundan çok…
-
Sesler, Kokular, Renkler
Kalmera’dan Savaştepe’ye Cumhuriyet’in Çocukları adlı romanından sonra okuduğum, anılardan oluşan kitabı Esen Yel’in. Müthiş bir birikim, emek verilmiş bir yaşam. Bilinçle, bilgiyle, vicdanla bezeli…Tanıklıklar, yaşanmışlıklar… Kimler değmemiş ki Esen Yel’in anlamlı yaşamına, kim…
-
Adnan Keskin’in “İlle De Mavi” Romanıyla 12 Eylül Darbesi
Aşkın, edebiyatın ve sanatın incelttiği bir dünya hayalinin, böyle bir dünya için verilen devrimci mücadelenin romanı, İlle de Mavi… Öyle bir hayalin nasıl yarım kaldığının ve öyle bir dünya için verilen devrimci mücadelenin…
-
Balat’tan Moskova’ya Hikayeler
Geçtiğimiz günlerde hem sıcaklardan ötürü hem de göz problemlerinden ötürü okuma sıkıntıları yaşadım. Okuma sırasına aldığım kitaplardan biri Melih Erolus’un Balat’tan Moskova’ya adlı kitabıydı. Nihayet bugün bitirdim. Kitapla ilgili ilginç duygular yaşadığımı söylemeliyim:…
-
Üşüyen Göl
Bazı şairler, kendilerinden sonra yerlerini, kendilerine benzer şairlere bırakır diye düşündüğüm olur… Nazım’ın, Ahmed Arif’in, Edip Cansever’in, Kemal Özer’in, Ruşen Hakkı’nın, Ülkü Tamer’in daha pek çok şairin yerlerine de bazı isimler yakıştırırım bu…
-
“İstanbul’la Oynuyorum”
“…İstanbul duruyorYerinde,Kız Kulesi orta yerindeYüreğimde rüzgâr eserDüşündüğümde….” (S:20) İstanbul’la Oynuyorum adlı kitap tek bir şiirden oluşan kitap aslında. Tek bir ağaç gibi. Dallarında masallar öyküler, söylenceler asılı olan… Şiir, şiir! Çünkü İstanbul da…
-
ARTVİNLİ ŞAİR ve YAZARLAR ANTOLOJİSİ’nde Yer Almak
Kuşkusuz, insan anlaşılmak ve bilinmek ister… Sevilmekten, takdir edilmekten hoşlanmayan biri çıkar mı hiç? Sanmam! Bir şair için, bir yazar için de geçerli bu. Şairlerin, yazarların yazma gerekçesinin altını kazıyın ölümsüzleşme isteği yatar…
-
NÛPELDA’YA ŞİİRLER (V-VIII) – Müjdat Güven
… V Nûpelda acılarımız devletleştikçe umutlarımız mülteci oluyor bak bu bahardır ardında tel örgülerin gözü çıksın, baharımıza göz dikenlerin VI suçla beni Nûpelda kimliksiz doğup öylece kalmışsam kabahat Tanrı’nın…
-
Şima ve Zahit romanları üzerine – Hasan Özkılıç
Aslında bu yazı Şima romanı üzerine yazılacaktı, öyle de başladı… Konuştuğum dostlarım, “Mutlaka ‘Zahit’i de okumalısın” deyince, onları dinledim, iki romanı da okuduktan sonra yazmaya karar verdim. Önce Şima romanı… Çünkü henüz Nisan…
-
Deniz ve Ben
Yetimliğin ıstırabını yeterince yaşadık, öksüzce günler geçirdik fazlasıyla, damarlarda kan yerine baldıran zehri dalaştı, öldürmedi ama ölümden beter etti. Herkes ancak payına düşeni kadar mutlu olur, gün yüzü görür, yol alır ve yaşar,…
-
Mahpus Kaça Kaça Biter
“Bu dünyadaki insanlar, mum ateşi önündeki üç kelebek gibidir;ilki ateşe yaklaşmış ve demiş ki; ben aşkı biliyorum;ikincisi ateşe yavaşça kanadıyla dokunmuş ve demiş ki;aşkın ateşinin nasıl yaktığını bilirim; üçüncü kendini ateşin ortasına atarak;yanarak…
-
Savaşçı değil Gül Yetiştiricisi, Sözcükleri Okyanuslarla Yıkar.
Özkan Mert, dünyalı şair… Bu toprakların soyundan. Kurdun, kuşun, böceklerin kardeşi. Ben bir şiir kitabına onun kadar uzun ad veren bir şaire rastlamadım bugüne kadar. “Adres defterim Atlantik’te yüzüyor üzerinde yanardağlar ve…
-
“Anlamın Yaşı Küçük”. Dünyaya ve insana dokunmaya devam et.
Şiir senin yurdundur Şükran, bilirim… Dizelerinden öğrendim, inceliklerle döndüğünü yüreğinin diyarlarından. “Anlamın Yaşı Küçük” bir şiirsin “Mürekkep Acısı”ndan sonra… “yarın kadın olmak kolay bu yüzden çocuk olurum bugün” Diyorsun ya! Bence, çocuk ol ve…
-
NÛPELDA’YA ŞİİRLER (I-IV) – Müjdat Güven
I Nûpelda yeni bir yaşamak filizlendir bağrımda devir karanlıklarımı yeniden doğur beni bu sabah büyüt bütün iyi hallerimi akşamdan yatır gözlerinin falakasına yüreğimi içimden gurbetler düşür bu gece II…
-
Güzel Uyu
İnsanda çağrışımlar uyandıran bir kitap adı “Güzel Uyu.” Kitabı elime aldığımda bir süre bu çağrışımların neler olabileceğini taktım kafama. “Güzel Uyu” gelişi güzel koyulmuş bir kitap adı olamazdı öyle ya. Zorlanacak bir şey…
-
Nazım’la Yeniden Tanışmak
“Dostların arasındayız / Güneşin sofrasındayız” Sizlerin huzurunda Nazım üzerine konuşmak zor. Kaldı ki onun, çileli cezaevi ve sürgün hayatını, bıraktığı külliyatı ve sosyalizm uğruna verdiği mücadeleyi benden daha iyi biliyorsunuz. Ustanın pek çok…
-
“Bir Şairin Hayatı Bütün Hayatlardır”
(Haziranda kaybettiğimiz Ahmed Arif, Cahit Zarifoğlu, Kemal Özer ve Nazım Hikmet’e…) Öyle diyor Pablo Neruda: “Bir şairin hayatı bütün hayatlardır!” Bir şair yalnızca kendisini yaşamaz çünkü. İçinde ne yaralı, ne laftan anlamaz, ne…
-
Kör Olmayanların Şiiri – Müjdat Güven
sen gel gözlerinde tut beni yoksa dağılırım duramam bir ırmağın nereye aktığını bilmeden bilmeden ardını mavisi korkunç denizlerin değmeden suyun yaralı yüzünde duran kesilmiş örgülerine kız çocuklarının hangi dalgaya düşerse körpe etleri…
-
Çoruh’un Peşinden Giderken
Dünyanın kıyısına ilişmiş, neşeli devrimlerin yaşandığı bir yer Borçka. Artvin’in de Türkiye’nin de küçük ilçelerinden birisi. Derin bir vadinin içinde, üzeri gökyüzüyle örtülü. Saklı bir güzellik adeta. Orda söylenen her şarkıya, her türküye…
-
Dilekçe
Düşlerimin de gerçeğin sınırlarına alınmasına ilişkin Tanrı’ya verdiğim dilekçeden henüz bir haber çıkmadı. Çok şey değildi aslında istediğim: Aşkın, edebiyatın ve sanatın incelttiği bir dünyada yaşamak. Hepsi bu. Savaşlar olmayacaktı, şiddet olmayacaktı, açlık,…
-
Bizim, Sizin, Hepimizin Hikayecisi…
“Bütün karıncalar birikip bana bir sırça saray yapacaksınız.” Filler Sultanı İle Kırmızı Topal Karınca, Yaşar Kemal Bu kitabı siz büyükler sakın üzerinize alınmayın. Zira bütün hikayeler çocuklara yazılır. Aman ha rahatsız olmayın, konunun…
-
Köy Enstitüleri Anmasında Yaptığım Konuşma / Çanakkale
“aşkla eğitilmelidir çocuklar / aşkla sevilmek güzelleştirir onları / aşkla korunur inandım buna / bir ülkenin bağımsızlığı” Bu dizeler Köy Enstitüleri’nden yetişmiş, adı İda ile özdeş, kendisiyle dostluk yapmış olmaktan onur duyduğum Türkiye’nin…
-
Sürüldüklerimiz – Verev Düş(üş)ler (3)
yüz yıllardır ve bin yıllardır, egemenliğin çirkin görüntüsüdür bu. her yerde biz. her şeyde biz. uzaklamalardan – uzaksamalardan süzüldük törelere – geleneklere ve dönüştük kulluktan yurttaşlığa. erk hala bizde, kadınların her şeyi yangın…
-
Sürüldüklerimiz – Verev Düş(üş)ler (2)
kıyınçlandırılmıştır gece. kıyılmıştır gecenin içinde bir insan. ana ağıt yakar – baba çığlıklarıyla döver geceyi. eşin çocuklarıyla birlikte yarım kalır yaşamında bir şeyler. son hız giden aracın uzun farlarında can vermiştir bir kelebek.…
-
Sürüldüklerimiz – Verev Düş(üş)ler (1)
kendine ve kendime, yani kendimize verdiğimiz özgürlük sarp yerin ucundaki gelincik çiçeğine benzer. kokusu elimizde – dilimizde – tenimizde tüter burcu burcu. ah… yıldızlarla sınırlı özgürlüğümüz. ulaşmak isteriz. tırmanırız sarp yerin engellerini ve…
-
Ruşen Hakkı’yı Kaybetmek
(11 Yıl Önce Bu Yazımla Anmıştım Ruşen Hakkı’yı…) Kocaeli’den ayrılıp Didim’e yerleştikten bir gün sonra Canan Cürgen aradı: “Ruşen Hakkı’yı kaybettik hocam!” Yeni yurdumdayken gelen ilk telefondu bu. Eşyalar salonun ortasında darmadağınık. Kitaplar…
-
Dağlara Çıkan Piyano
Hayrettin Geçkin – Dağlara Çıkan Piyano, taze çıktı. İZAN yayıncılık Izan Ahmet FAZIL’IN PİYANOSU (Fazıl Say’ın Kaz Dağları Konseri’nin ardından) Siz bir piyanonun dağlara çıktığını gördünüz mü hiçDağlara çıktı Fazıl’ın PiyanosuAğaçlar gördü, kuşlar…
-
Komşu Duvarı – Vicdan Efe
“Tambur Ağıtları” öykülerinden sonra bir kez daha Vicdan Efe ile karşılaşmak güzel oldu. Öncelikle “Komşu Duvarı” ismi okurda hoş bir etki bırakıyor. Galiba komşu sözcüğünü de komşu kavramını da özledik. Elbette bunu söylerken…
-
“Kimse Ölmesin / Aşktan Ölene Kadar”
Sık sık gizli bir kimlik gibi içimizdeki çocuktan söz ederiz. O, her zaman yaşam iksiri gibi varlığını duyurur, arılığın duruluğun parıltısıyla yol gösterir en sıkışık anımızda. Hayrettin Geçkin’in son yapıtı Yapı’m’ı⃰ okurken de…
-
Hem Yalancısı Hem Yabancısıyız Söyleyip Yazdıklarımızın
Bir yakınım; akrabam, çocukluk arkadaşım her neyse; “sen bizim (idol)umuzsun” dedi telefonda. Kitaplığa koştum konuşma biter bitmez. Türkçe sözlük elimdeydi. Buldum tersten dizilimi (l,o,d, i) olan Fransızca kökenli sözcüğü. Bir solukta okudum iki…
-
Savaş Bitti Mi Piyotr?
“Savaş zamanı gerideKadınlar ve çocuklar kalır yalnızca” Küçük Rayşa hırsla saldırdı annesinin memelerine. Henüz sertleşmeye başlamış damakları, annesinin acı içinde yüzünü buruşturmasına sebep oldu. Melanya; “Minik Rayşa’m, küçük şeytan seni…” diye mırıldanarak yanağını…
-
Noktalar…
Hayatın tıkandığı anlar vardır. Tarihin tıkandığı anlar. Çelişkinin derinleştiği, ikiliğin hat safhaya çıktığı anlar. Yaşam bir noktada yoğunlaşmıştır. Kütle hacmine yenik düşmüş ve bir noktaya hapsolmuştur. Çekim o noktayadır. Her şey o noktaya…
-
Şiir ve Düş
Şiir, insan aklının estetik etkinliklerinin en eskilerinden biri. Tarihin, dinin, büyünün, hatta yasaların günümüze dek taşıyıcısı. İlkel topluluklardaki şiir, günlük konuşmanın yüceltilmiş biçimi. Ki bu yüceltiliş yazıya aktarıldığında kaybolan bir yüceltiliş. Bu kayboluşun…
-
21 Mart Dünya Şiir Günü Konuşması – Çanakkale / Hayrettin Geçkin
Yere serdiğin bezden bir örtü değil yüreğin o ipeksi yüreğin yıldızlar gelip düşsün diye geceleyin Yere serdiğin ne yağmur ne gökyüzü gülüşlerin gül kokulu gülüşlerin uykusunu kaçırsın diye bir şairin Yere serdiğin ne…
-
Şiir Nereye
Yaradır şiir; sözcüklerin gizli, aykırı ve yasak buluşmasının yol açtığı. Öyle bir yara ki sızısından, dünyanın dönerken ki çıkardığı ses bile etkilenir. Sonsuza dokunmak, imkânsızla buluşmak iyileştirebilir ancak onu. Her seferinde öte gerçekleri…
-
Şiir
öteki gözümle gördüm gerçeğişaşakaldı iki gözüm Bir güzellik diyarı yaratma eylemidir kafamızda şiir: Sınırlanmışlığımızdan kurtulma, sonsuza dokunma, bir mümkünün kapısını çalma eylemi… İnsanın en gerçek yanının tomurcuğa durmasıdır bütün zamanlarda. Kıstırılmışlığımıza, susturulmuşluğumuza, yok…
-
Soğuktu ve Kar Yağıyordu
Kitabın ilk öyküsünü okuduktan sonra kalakaldım. Öyküde geçen yere, olaya, kişilere tümüyle yabancı olduğum halde bir anda çekimine girmişim nasılsa. Abdülkadir Budak, Ahmet Erhan, Can Yücel, Duran Aydın, Yücel Kayıran gibi sevdiğim şairlerden…
-
Memleketim
Ulusal coşkunun, kurtuluş mücadelesinin ve kuruluş anlayışının yalımları yüreğime uzanıyor. Düşünceleri öğüttüğüm beynim “İleri, daima ileri!” komutunu veriyor. Başkaldırıyorum, ayaklanıyorum. Kutlu utku ile kıvanıyorum. Yurdumun nehirleşen alın terinde yıkanıyor, köpürüyor, coşuyorum. Karadeniz’in serin,…
-
Irmak Kitabı
Gazi Tuğrul Ertuğrul’un, daha ilk anda insanda sevinç yaratan, insanın duyarlıklarına zengin çağrışımlar ileten (İmgeden Kavrama Felsefe) alt başlıklı Irmak Kitabı’nı elimle kavrar kavramaz içimde durdurulamaz bir biçimde İlhan Berk’in Güzel Irmak şiirini…
-
Putları Yıkan Düşünür, Toplumu Şaşırtmaya ve Uyandırmaya Devam Edecek…
Cazim Gürbüz iyi bir şair, iyi bir yazar, iyi bir araştırmacı. Gözlemci ve sağlam bir düşünür. Tutarlı bir düşçüdür de aynı zamanda. Gazeteciliği de basın tarihine büyük olasılıkla onurlu bir duruş olarak geçecektir…
-
Mum Hala
Uzun zamandır bana yol arkadaşlığı yapan, kutsal kitabımdan bahsetmek istiyorum. Henüz kitabı bitirmedim, bitirmeye de hiç niyetim yok. Eğer kitabı bitirirsem bir dostumu, yol arkadaşımı kaybedeceğim gibi geliyor. Öyle bildiğiniz başucu kitaplarından da…
-
Karanlık günlerin içinden geçen “Güneş Tutkunları”
Ben eleştirmen değilim, bu yazı bir roman üzerine yazılmış olsa da bir eleştiri yazısı değil. Bu yazı bir kitap tanıtımı da değil ayrıca. Öyle olsun diye hiç düşünmedim açıkçası. Bu yazı olsa olsa…
-
14 Şubat Dünya Öykü Günü Bildirimleri
2021 yılı 14 Şubat Dünya Öykü Günü Bildirisi; Burçin Tetik, Eylem Ata Güleç, Gamze Aslan, Mevsim Yenice, ve Şengül Can adlı kadın öykücülerimiz tarafından kaleme alınmış; Sokağa Taşan Öykü başlığıyla “Kadınlığı ya değersiz…
-
Sözü Kesilenlerin Sözü Deyince, YAŞAR KEMAL
Dara düşmüşlerin düş dünyasının anlatıldığı “Dağın Öteki Yüzü” üçlemesinin ilk romanı olan “Orta Direk’le” tanımaya başlamıştım Yaşar Kemal’i. Daha ortaokuldaydım… Beni Dede Korkut Hikâyeleri’ne, Bin Bir Gece Masallarına; beni şiirlere, öykülere, beni söylencelere,…
-
Kendimizden Başlamalıyız İnsan Olmaya
Nefesimin ucunda bir çiçek açsa Genzime doğru yayılsa dünyanın kokusu Bu oğlumdan mektuptur deyip Bastırsam içimde kanayan harflerin yarasına “Herkesin kendi bildiklerinden emin yaşadığı, anne baba kalıplarının, düşünme tarzlarının kolaydan değişmediği, değişemediği; ‘gemisini…
-
Bars-Pars Kelimesi Üzerine
1. Bars, kedigiller familyasına mensup yırtıcı bir hayvandır (Fclis pardus). Bu hayvan, Orta Asya, Kore ve Mançurya’da yaşar ve buralarda çok meşhurdur. Bunların, Felix irbis denen cinsine de Türkler, ‘yolbars’ derler.2. Kelime; Türk…
-
Ankara’ya Bakıyorum
Uzun uzun Ankara’ya bakıyorum. Siren sesleri kulağıma çalınıyor. Şehrin ışıkları gözüme çarpıyor. Sokakta gölgeler dolaşıyor. Yüzleri seçemiyorum. Bakışları kesiştiremiyorum. Hikayeleri okuyamıyorum. Sıkıntı sinmiş havaya. Her defasında içime çekiyorum. Çiçek açmış ağaçlar, dokunamıyorum. Alıp…