Spinoza Problemi
“Tarih gerçek olan kurgudur, kurgu gerçek olabilecek tarihtir”. Andre Gidé
Birilerini ya da bir şeyleri kutsamaya inanıyorsanız veyahut seviyorsanız; Şeylerin doğaüstü saygınlığı hak ettiğini düşünüyorsanız Spinoza Problemi adlı kitabı okumayın zira kitap sizi içine öyle güzel çekiyor, öyle güzel sarıp sarmalıyor ki neye uğradığınızı bile anlamıyorsunuz. Zihninizin bir yerinde sürekli Spinoza ile dolaşıyor, kitap ile irtibatta kalıyorsunuz.
Edebiyat bir çeşit ibadethanedir ve Spinoza sizin kutsalınız haline dönüşebilir. Edebiyatın en çekici yönü arınma hissiyatını yaşatmasıdır.
Kutsallığa inanmayan bireyler adına söyleyebilirim ki Spinoza’nın kapitalizm kurbanı olarak seçildiği kanaatindeyim.
Yahudilerin zamanında “herem” ile cezalandırdıkları, toplumdan dışladıkları dini otoritelerin günümüzde “af dileme”, “günah çıkarma” maskesi altında; onun adına kütüphaneler kurup caddelerine ismini vermelerinin, çıkarlarından başka bir anlam ifade etmediği aşikar. Bugün kendi inancından olmayanlara saldırmaktan çekinmeyen inançlar kalkmışlar Spinoza’ya ait söylemleri korumaya çalıştıklarını iddia ediyorlar.
Zamanında kıymetini bilmedik şimdi kitaplarını fikirlerini paraya dönüştürmek için kullanalım, nasıl olsa Spinoza’nın “Etika” ya da “Teknolojik Politik İnceleme” kitapları “Spinoza Problemi” adlı kitabı kadar okunmayacak ve fikirleri romanda bize aktarıldığından daha fazla önemsenmeyecek… Her yerde Spinoza’nın adından birileri ekmek yiyecek…
Büyük düşünürlere hak ettiği değeri verme ihtiyacı hissetseydik bugün dünya bambaşka bir yer olurdu.
Yanlış anlaşılmaya mahal vermeden yazayım; Hem edebiyat seviyor hem de felsefenin kıyılarında cambazlık yapmaktan zevk alıyor iseniz İrvin D. Yalom kurgu konusunda çok başarılı. Yazarın daha önceki kitaplarını da zevkle okudum bu kitabında da aynı tadı aldım. Elimde şu an mevcut olan kitap 2019 Zeliha Babayiğit çevirisi. Ve yabancı dilden çevirilerde, çevirmenin de en az yazar kadar emeği olduğu yadsınamaz bir gerçek.
Okuyun, okutun ama kutsallık atfedip kendinizi ve Spinoza’yı kapitalizmin kurbanı etmeyin. Eğer gerçekten onun fikirlerini önemsiyorsanız bir zahmet ona ait kitaplara ulaşmaya çalışın. Spinoza’nın günümüzde panteizme yakın olarak adlandırılan inanışını benimsemek ve doğayı kutsamak istiyor iseniz de lütfen bu fikirlerin ilk kaynaklarına yönelin, sağdan soldan topladığınız yarım yamalak bilgilerle kutsalcılık oynamayın.
Mevzu birazda insanın içinde yaşadığı boşluk duygusunu, bağlanma arzusunu doldurmak olsa gerek. İnsanların kutsal merakı kapitalizmin en kıymetli hazinesi.
Bu arada kitapta yalnızca Spinoza değil Nazi Almanyası da çok güzel işlenmiş, geçmişin karanlık günlerine merakınız varsa mutlaka kitaba ulaşın, ister sesli, ister pdf, isterseniz de kitabı direk elinize alıp okuyabilirsiniz. Eminim beni heyecanlandırdığı kadar sizlerin de yüreğine dokunup zihninizde şimşekler çaktıracaktır. Günümüz dünyasına baktığımızda çok uzak gibi gelen o dönem Türkiye nasıl oldu da bütün Avrupa gibi ekonomik krizler yaşamadı, araştırın derim.
Kitaptan birkaç alıntı ile bu leziz kitabın tadını sizlerle paylaşmak istiyorum.
⚡“Spinoza şöyle devam ediyor; eğer özsaygınız çoğunluğun sevgisine dayanıyorsa, o zaman hep kaygılı olursunuz çünkü bu tip sevgi değişkendir. Buna ‘boş özsaygı’ diyor.”
⚡”İnsanın kendisi adına düşünmesi hakkına müdahale eden bütün geleneklerin bitmesini istiyorum.”
⚡“Spinoza evrenselciydi. Kendini kozmosu daha eksiksiz bir şekilde kavramaya adayan insanların sayısı arttıkça geleneksel dinlerin silinip gideceğini ümit ediyordu. Yıllar önce bunlardan biraz bahsetmiştik. Spinoza en radikal akılcılardan biriydi. Dünyada bir nedensellik akışı görüyordu. Onun için irade ya da irade gücü diye bir şey yoktur. Hiçbir şey nedensizce, şımarıkça oluvermez. Her şey bir önceki şeyden kaynaklanır ve kendimizi bu nedensel ağa ne kadar adarsak o kadar özgür oluruz.”
Her satırını düşüne düşüne okumanız dileğiyle…
Suçluyum… | Gündem Arşivi, Okuyan ve yazanlar için dağarcık (gundemarsivi.com)
İçimdeki Sait Faik | Gündem Arşivi, Okuyan ve yazanlar için dağarcık (gundemarsivi.com)
İlk Saçma Senaryo Oidipus | Gündem Arşivi, Okuyan ve yazanlar için dağarcık (gundemarsivi.com)
Yeni Dünya Sınırsızlıkları | Gündem Arşivi, Okuyan ve yazanlar için dağarcık (gundemarsivi.com)
Fuzulî | Gündem Arşivi, Okuyan ve yazanlar için dağarcık (gundemarsivi.com)
