Felsefe
-
KARANLIK mı? KADER mi?
Beklediğimiz istasyonda hayallere dalınca, treni kaçırdım. O son vagonun son penceresinde seni el sallarken gördüm. Gecenin karanlığı lokomotiflerin sesleri ile yarılırken çığlık çığlığa, biten gecenin ardından doğdu Güneş. Yeni treni bekleyip sana yetişmek…
-
Alain Badiou’da Felsefe ve Arzu
“Dünyanın felsefeye, felsefenin zannettiğinden daha fazla ihtiyacı olduğu kanaatindeyim, iyimserliğimin nedeni de bu.” Düşünme edimi, insanlık tarihi boyunca insanı insan yapan bir özellik olmuştur. İnsanlık adına bütün çağlara damgasını vuran kişilerden bahsederken, aslında…
-
Heidegger’de Metafizik Konusu
Hareket noktası aramak, aklın kendiliğinden ve zorunlu bir talebi gibi durmaktadır. Bu yüzden insanlık tarihi her zaman bir başlangıç noktası bulma gayreti içerisinde olmuştur. Yaşamın kuşatıcı gücü karşısında sersemleyen insan, olup bitenleri anlamak…
-
Rahatsız
İlhan Berk’in dediği, “Ben sıkıntıyım.”; ya da Salvador Dali’nin söylediği “Ben tehlikenin ta kendisiyim.”; bu aforizmalar benimdir de. Hangi ara zaman makinasından gel git yaptılar görmedim! Ben körüm! Ben rahatsızım! Bir aforizma yazınca…
-
Din-Etik/Ahlak Sosyoloji(si) Üzerine Yanılsamalar
Din-Etik/Ahlak ve sosyoloji üzerine yanılsamalar https://twitter.com/KemalistIlkay/status/1314998507938381826?s=20 Her şey İlkay Hanımın Evrensel Ahlak tabiri tweeti (tartışma başlık konusuna yukarıdaki linkten ulaşabilirsiniz) ile başladı. Ben de Ahlakın evrensel olamayacağını iddia edince ortalık karıştı. Herkes bir…
-
Ahmakların Gücünü Hafife Almamak ve Aptallarla Yaşamak
(Gerekmeyen şeyleri bilenler)Asıl virüs cehalet! Ahmakların gücünü hafife almamak ve Aptallarla yaşamak! “……öyle bir toplum oluşmuş ki ahmaklar iktidar belirleyebilen, modern toplumun kurallarını yıkabilen virüs bir yapı haline gelmiştir. Bu yapıyı ise siyasiler onlarca…
-
Bir Tırtıl Bir Kelebeğe Dönüşünce Ne Düşünür ve Ne Yapar?
Tüm canlılarda hayatta kalma iç güdüsü ile besin almak önceliktir, fakat bir tırtıl soluk almadan sanki hep besinlenir. Öyle yer ki yaprakları şişmanlar, şişmanladıkça derisi değişir büyür. Büzüşürler misal, bir bebek gibi uyurken.…
-
Yürekte Yanan Ateşin Alevi
Elle tutulmaz, gözle görülmez bir duygunun ifadesini anlatmak için bırakın kelimeleri, koca bir dil yetersiz kalıyorsa, dert dipsiz bir kuyunun zemininden yükselen volkan gibi yakıyordur etrafı. Tabiatın acımasız nefesi olan rüzgâr üfledikçe yanan…
-
Hayatımızı Sarıp Sarmalayan Bir Kavram: Entropi
Bazı kelimeler vardır 5 kuruş değerindedir, bazı kelimeler vardır paha biçilemez; toplumun büyük çoğunluğu bu kelimeleri hiçbir zaman duymaz, önemsemezde. İşte entropi paha biçilemez kelimelerden birisidir ve evrenin, her şeyin geleceğini açıklar. Evrendeki…
- Deneme, Edebiyat, Felsefe, Güncel - Aktüalite, Psikoloji, Siyaset, Sosyoloji, Tarih, Tartışma, Toplum
ADALET, ADALET, ADALET…
Hani deriz ya:”herşeyin başı sağlık” diye. Bu yüzden, olabildiğince sağlığımızı korumaya çalışırız. Biliriz ki sağlık olmadı mı, olanların hiç bir manası kalmaz. İnsanlar için herşeyin başı sağlık, ülkeler ve milletler için ise herşeyin…
-
SEVGİNİZİ KAÇA SATMAZSINIZ! /Sevgi çıkarcılık mı, gönülcülük mü?
Sevgi çıkarcılık mı, gönülcülük müSEVGİNİZİ KAÇA SATMAZSINIZ Bir önceki yazımızda normallik nediri yazarken sevginin normali, anormali geldi aklıma ve bu hafta sevgiyi yazmak istedim. Normallik sıradanlık mıydı diye sormuştuk. Atatürk normal bir insan…
-
Diyojen’in Arayışları
Diyojen, Atina sokaklarında ve pazar yerinde (Agora) insanların yüzüne gündüz vakti fener tutarak dürüst bir insan aradığını söylemesi ile tanınan ve Platon’un “Sokrates’in çıldırmış hali olarak” tanımladığı Yunanlı bir düşünürdür. Diogenes’in uzun yıllar…
-
Fanusta saklanan söz
Dünyanın varoluşundan, ilkel canlının yaşama başladığı o ilk günden bu yana en ağır şey nedir? İddia diyorum: Elbette bir çift sözdür! Demirden ağır, çelikten sert, ipten yumuşak ve lastik gibi süner! Kimine göre…
- Biyografi, Coğrafya, Deneme, Düşünceler Tarihi, Edebiyat, Eski Gündemler, Felsefe, Güncel - Aktüalite, Psikoloji, Sanat, Şiir, Siyaset, Sosyoloji, Tarih, Tartışma, Toplum
Ya Öyle Değilse
Vatan haini dediler ona. Oysa vatan haini diyenlerden daha çok seviyordu vatanını. Şiirleri, ona vatan haini diyenlerin “düşüncelerinin” aksini anlattığı için, vatan haini ilan edildi. Onlar da düşünüyordu. Nazım da! Onlar da insandı,…
-
Yaşamak ne kadar normal bir durum, “Hayatın Olağan Akışı” Normal mi?
Yaşamak ne kadar normal bir durum“Hayatın Olağan Akışı” Normal mi? Pandemi normal bir durum mu PARANORMAL bir durum mu? Hukukta bir deyim vardır. Genelde savunma makamı kullanır. “Hayatın olağan akışına aykırıdır” denir. Demek…
-
Diyemiyoruz!
Akıp giden derenin üzerine düşen yaprak gibiyiz, hayat bizi nereye sürüklerse oraya gidiyoruz. Geçiyor yıllar, arkasından bizi de sürüklüyor. En mutlu olduğumuz yıllar da şımarıklık yapıp; “Ben burada kalmak istiyorum.” diyemiyoruz, aynı şekilde…
- Deneme, Din, Düşünceler Tarihi, Felsefe, Güncel - Aktüalite, Psikoloji, Siyaset, Sosyoloji, Tarih, Tartışma, Toplum
Adaletsizliğin Kime’si olur mu?
Sonda söyleyeceğimi başta da söyleyeyim! Ülkem insanının tamamına yakını “Adalet” istemiyor. İstiyor olsaydık eğer; hepimizin avazımızın çıktığı kadar “Adalet, Adalet, Adalet” haykırması gerekirdi. Hemen karşı çıkıp:”Adalet istiyoruz ya” diyeceksiniz biliyorum. “Adalet için çabalıyoruz”…
-
Nasıl Olur, Her Şey Aynı?!.
Ağlayarak uyumuştu. Şişmiş gözlerle ve ağrıyan başıyla uyandı. Geceden dayak yemiş gibiydi. Ağzında acımsı, çamurdan bir tad. İçinde, gönlünde hep harabeler hakimdi. Sanki bundan önce hiç yaşamamış ve bundan sonra hiç yaşamayacakmış gibi…
-
Özgürlük, Nasıl Bir Saçmalık
Benim Özgürlüğümü kimse ‘kısıtlayamaz’, çünkü ben bağımlı değilim…ÖZGÜRLÜK, NASIL BİR SAÇMALIK?!. Kuralları, sınırları, kısıtlamaları kaldırmaktır özgürlüktür. O yüzden insan başına hep bela olagelmiştir. Uğruna filmler yazılmış, kitaplar yazılmış, tiyatrolar sahneye konulmuştur. Hiç kimse…
-
‘AHLAK’ İyi İnsan Olmak İçin Şart Mıdır?…
Ahlaklı olmak, iyi insan olmak için şart mıdır?… Hepimizin dünyanın en kabül görür bayrağı gibi aklımızın gönderine çektiğimiz soyut bir edilgenlik. Ahlak kimine göre istenilen şeyi, kimine göre, izafileştirilen bana göre kalıbının içine…
- Deneme, Düşünceler Tarihi, Felsefe, Güncel - Aktüalite, Kategorisiz, Psikoloji, Sosyoloji, Tartışma, Toplum
Ölüm, Yaşam ve Ahlak (Arasındaki Kan Kardeşliği)
Her şeyin karşıtlığı olduğu kadar yaşamın karşıtlığı da malum ölümdür.Bu kadar korkulacak bir şey mi ölüm. Yaşamın sonlanması mı yoksa başka bir yaşamın başlangıcı mı, ya da daha önce ki bir yaşamın/ların durağı…
-
İnsan Ömrü 122 Yıldan Fazla Olsa…
Merhaba CANLAR: Gündem Arşivi’nde yazı yazmam istendiğinde benden yazı isteyenlere sıraladığım mazeretleri getirdim hafızamın önüne. Baktım hiç birini İlkay Hoca’mın teklifinin önüne koyamayacaktım. İlkay Hoca, müstesna, nazik ötesi, hümanist, optimist yapısı ile beni…
-
Benim Gibiler ve Diğerleri…
Doğru benim düşündüğüm. Doğru benim bildiğim. Doğru benim inandığım. Doğru benim yaşadığım. Böyle düşünüyor ülkemin büyük büyük çoğunluğu… Doğru kendisi ise, onun gibi olmayan herkes yanlış. Hatta daha da ileri gidiyor; onun gibi…
-
Başkalaşım
Bugünler de (korona günleri) sık sık çevremde duymaya başladığım bir söylem; ‘Varoluş sancısı çekiyorum!’ Yalnız, sorgulayan, acı çeken, sıkılmış, bunalmış insanın serzenişi de diyebiliriz. Egzistansiyalizm ya da varoluşçuluk ne demek? Bu konuda son…
-
Hayyamizm
Ömer Hayyam, çağının neredeyse en bilgesiydi. Her alanda çok okuyup çok araştırma yaparmış ve sürekli kendisini geliştirmeye adamış. Okuduğu gibi de okutmayı da başarırmış. Dağarcığı çok genişmiş, dağarcığı genişledikçe de genişleterek de tarihe,…
-
Al Da At!
Felsefede Tanrı’yı metafizikte durumu araştıran ve epistemolojik bir tanıma sığdırmaya çalışan filozoflar, Tanrı’yı açıklamak ve ispatlamak istemişler. Tanrı’yı yok sayamadılar, yokluğunu da ispatlayamadılar; Tanrı’yı var edemediler rasyonel durum yoktu. Her şeyi pozitivist felsefeyle…
-
Şu “Kız Düşürme” Meselesi
Toplum düzeninin kuralını erkeklerin koyduğu, yine aynı düzeni erkeklerin bekçilik yaparak koruduğu bir dünyada yaşıyoruz. Kadının, erkeğin kaburgasından meydana geldiğinin tezini de erkeklerin savunduğu bu vahşi yaşam içinde, keşke diyorum kadınlar erkeklerin omurgasından…
-
Yönel Değer Önermesi
Dedim ki Biraz evren, biraz aile, biraz sezgi Modernizmin her halidir elbet Yücel’lerden Kayıran’a (sözlüğe ek not: Yönel Değer Önermesi; ses ve ışık oluştuğu andan çözülüp dağıldığı yere kadar kendine bölünerek…
-
Hijyenik Sözler
Temizliğin kolları var, temizliğin tavırları var, temizlik harekatı var, temizlik operasyonları var, temizlik kadrosu var, temizliğin kategorileri var, temizliğin kontrolü var, temizliğin yapılma kararları var… Var da var! Bu kadar detaya ne gerek…
-
William Blake ile Romantizm Yolculuğu
İngiltere’nin gelmiş geçmiş en iyi sanatçılarından biridir William Blake. Şiirleri, resimleri, gravür çalışmaları, felsefesi ve düşünsel izlediği yollarıyla ışık niteliği taşımakta. Çok sevdiğim şiirleriyle başlayayım, nitekim şiirlerinde imgelemin akıl karşısında öne çıkarılmasında ilk…
-
Self-determinant
Birbirimizden dağınık ve habersiz anlamsız ve sersefil toslamıştık dünyaya günler yüzyıllara fermandı. muazzam bir çağdı yüzyıllar günlere hikâye idi. unutmamalısın. Yokuş aşağı inerdi yıldızlar avucuna ki Akdeniz o zamanlar mavi bir gökyüzüydü Nereidler…
-
12 Maymun
Kendimle olan savaşlarda hiç kazanç elde etmedim. Hepsiyle oturdum ateşkesler imzaladım, her şeyde ilk zamanlarımda ki hırslarım gibi kabullenmezlik etmedim. Yakalanmadım, ıskaladım belki. Çok kişi hayatıma müdehale etmek istedi, hayatımı çok kişiye müdehale…
- Deneme, Din, Düşünceler Tarihi, Edebiyat, Felsefe, Güncel - Aktüalite, Kategorisiz, Mitoloji, Psikoloji, Şiir, Siyaset, Sosyoloji, Tarih, Tartışma, Toplum
Yedi Alamet
1. ALAMET: Varoluş Babil yıkıldı; ölüm doğum sancısında İnliyor hummalar içinde Ve biliyor dans edeceğini zamanı gelince Babil yıkıldı; cehennemden bir kıvılcım Çaldım altın tapınağına ruhumun Sürgününde alacakaranlığın şimdi Babil yıkıldı; bakir vahşi…
- Deneme, Edebiyat, Felsefe, Güncel - Aktüalite, Kategorisiz, Mizah, Psikoloji, Şiir, Sosyoloji, Tartışma, Toplum
Çağrılan Şaşkın Yakup Konuşuyor!
Yakup’lar çağrılmazlar, çağrılmıştım. Ne konuşacaktım ki sahi ben, hem hep kendi kendime konuşurdum. Aklım mı başımdan çıkıyordu, başım mı aklımdan bilemiyordum. Bir şeyler bir şeylerden geçiyordu, bir şeylere çok yakın bir şeylere çok…
-
Bir Hikâye Anlatacağım
Tanrı. İnsanların tarih boyunca belki de üzerinde en çok durduğu konu. Bunun için savaşlar oldu, kanlar döküldü ve bir çok masum insanlar, çocuklar öldü. İnsanlar bu savaşların Tanrı’nın emri olduğunu savundular. Ama durun…
-
Gölgelerin Sınırında
Evren akıllı, karanlığın içinde dünyaya bakıyordu. Her insanın içine ve dışına gölge yerleştirmişti. Buna rağmen hız da kazanmıştı; her insan yaratıldığında bu hızı artıyordu. İnsan ise zaman ve yer çekimi arasında sıkışıp kalmıştı,…
-
Ateizm Adına İnsan Öldürülebilir Mi?
Ateist komünistlerin işlediği insanlığa karşı bariz suçları görmezden gelsek bile, Ateizm; Fransız Devrimi’nin yıkımı incelenerek kınanacaktır. 1. Bu tamamen saçma bir argüman değilse, aptalca. Herhangi bir ve tüm terapistlerin olumsuz eylemleri tüm teistler, dinin…
-
Ateizm Gerekçeleri (7)
Karl Marx, dinin bir yanılsama olduğunu düşündü, arka planda duran gerçek bir Tanrı ya da doğaüstü gerçeklik yoktu. Din, insan topluluklarının değişmesini engelleyen bir güçtü. Marx, dinin sosyal bir kurum olduğuna inanıyordu ve içinde…
-
Ateizm Gerekçeleri (6)
Psikologlar, uzun zamandır bütün toplumlarda var olan bir şey olarak dinden etkilenmiştir. ‘Dinin’ aslında Tanrı’nın veya tanrıların varlığına bir cevaptan ziyade çeşitli psikolojik dürtülere verilen bir isim olup olmadığını soruyorlar. Böyle bir inanç…
-
Ateizm Gerekçeleri (5)
Bazı filozoflar, dini dilin hiçbir şey ifade etmediğini ve bu nedenle Tanrı’nın var olup olmadığını sormanın bir anlamı olmadığını düşünüyor. “Başlangıçta Tanrı gökleri ve yeri yarattı” gibi bir cümlenin ne doğru ne de…
-
Ateizm Gerekçeleri (4)
Her ne kadar bilimsel keşif daha fazla açıklamaya başlasa da, çok sayıda insanın daha az dindar olmasına neden olmadı. Hatta çoğu – muhtemelen çoğu – bilim insanının hala evrende Tanrı için bir yeri…
-
Ateizm Gerekçeleri (3)
Eskiler için Tanrı, evrenin çalışmasını sağlayan gücü sağladı ve Tanrı, evrenin çalıştığı ve insanların yaşadığı yapıyı sağladı. Bunun gibi fikirler modern astrolojide varlığını sürdürmektedir. Birçok insan, yaşamlarının bir şekilde cennetsel vücutların hareketlerinden etkilendiğine inanmaktadır. Ve…
-
Ateizm Gerekçeleri (2)
Kötülüğün varlığı, tamamen iyi olan ve her şeyi yapabilen bir Tanrı’nın varlığına aykırı görünüyor. Argüman şöyle devam eder: Çoğu din, Tanrı’nın tamamen iyi olduğunu, her şeyi bildiğini ve çok güçlü olduğunu söylüyor. Ancak…
-
Bilincin Sorgulaması
Bu yazımızda bilinç üzerine bir sorgulama, belki bilinci anlama, yani bilinç hakkında sorular sormaktır. İlk olarak yazıya geçmeden önce sizlere standart bir bilinç tanımını verip, bu tanım üzerinden materyalist felsefeye değinerek konuyu anlamaya…
-
Bilim, Bilgi Midir?
Bu yazımızda başlıktan anlaşıldığı gibi “bilim bilgi demektir” cümlesinin epistemoloji yani bilgi felsefesinin en kapsamlı sözünü incelemek istiyorum. Basit birkaç soru ile başlamak istiyorum… Bilim bilgi demek ise, her bilgi bilim midir? Bilim…
-
George Berkeley
George Berkeley Dublin’de Trinity College’da okumuş ve 1710’da düzenlenen törenle Anglikan rahibi olmuştur. Esas olarak idealizmin, yani duyuların dışındaki dünyanın var olmadığı yolundaki teorinin savunucusu olarak tanınır. Başlangıçta, Yeni Görme Teoremi’nde, Berkcley’in Locke’ın…
-
Liberteryenizm, Liberalizm Midir?
Felsefî bir doktrin olarak liberalizm bir sosyal ve politik kurumlar sistemi olarak liberalizmden ayırt edilebilir. Felsefî liberalizm kabûl eder ki, ilk olarak, bir zatî (intrinsic) iyiler çoğulluğu vardır ve hiçbir tek hayat tarzı…
-
Friendrich Nietzsche’nin ‘Özdeyişler ve Oklar’ını Yorumlarımlarımla Harmanladım.
1Aylaklık her psikolojinin başıdır. Nasıl? Yoksa psikoloji bir — günah mıydı?’ 2 İçimizdeki en cesur bile nadiren cesaret eder, asıl bildiğine… 3 Yalnız yaşamak için bir hayvan ya da bir tanrı olunmalı diyor…
-
Aristoteles (5)
Aristoteles’in felsefesi bize öğrencilerinin tuttuğu notlardan ulaşmıştır. Bu notlar bir aşamada birkaç yüzyıl boyunca bir mahzende kilit altında kalmış ve ancak Romalı bir kitap koleksiyoncusunun bunları satın almasıyla gün yüzüne çıkmıştır! Ne var…
-
Aristoteles (4)
Polis’in ereği yurttaşları için en iyi yaşama tarzını sağlamaktır: Polis hukukun üstünlüğünü insanların yönetiminin üstünde tutmalı, yani rasyonel biçimde oluşturulmalıdır. Ama insanların amaçlarının farklı farklı olabileceğini kabul ederek bu ifadesini bir dizi farklı…