İyi Vatandaş İyi İnsan

https://x.com/STURAN2100/status/1749437957059039616?s=20

1) @KemalistIlkay‘ın “iyi vatandaş nedir(?)” sorusuna katkı: iyi vatandaş, eğitim, okul ve demokrasi ilişkisi çok stratejik. Bu konu Cumhuriyet’in ilk yıllarında ele alınmış, en önemli eğitim bakanlarından, Hasan Âli Yücel konuyla ilgili giriş niteliğinde bir de kitap yazmıştır.

2) Yücel kitabına Yunus Emre’den bir alıntı ile başlar: “Cümleler doğrudur sen doğru isen/Doğruluk bulunmaz sen iğri isen.” Bu eser, ‘doğru’ bir ‘insan/vatandaş aramaya’ giriş olup kişiyi bir birey olduğuna nasıl ikna edebiliriz(?) sorusuna cevap aramaya çalışır.

3) Eser, zayıf bir bireyin iyi vatandaş ve iyi insan olamayacağı ve bu bakımdan önce bireyin güçlendirilmesi gerektiğini ileri sürer ve Türkiye’nin toplumsal ahengi, mutluluğu için; iyi insan / vatandaş tasarımı ve demokrasi idealleri/değerleri üzerinde durur.

4) Hasan Âli Yücel; “Bir milletin içinde iyi vatandaş olma, inanımca, bütün beşeriyet içinde iyi insan olmaya bağlıdır. Fena insan nasıl iyi bir vatandaş olabilir?” Cumhuriyet’in ilk yıllarında; ‘iyi vatandaş olmaya çalışma, iyi insan olmanın en doğru yolu’ olarak kavramlaştırılır.

5) Özetçe; Cumhuriyet’in öngördüğü; -Osmanlı’dan miras irrasyonel bireyi rasyonel kılmak veya ikisi arasındaki dengeyi sağlayarak- demokratik bir birey ve toplumun inşası öngörülmüş ve bu bağlamda kültürel değişim ile bireyin değişimi eş zamanlı gerçekleştirilmeye çalışılmıştır.

6) Türkiye Cumhuriyeti’nin tam bağımsız-özgür sonsuza dek yaşaması için; bireyin özgürleşmesi, demokratik, katılımcı insan tipi ideal olarak kabul edilmiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarında kültür ve değerler üzerinden kurgulanan ‘iyi insan’ ve ‘iyi vatandaş’ katılımcı insandır.

7) Uygulamada çok ciddi sorunlar olmakla birlikte, her bir bireyin ‘birey olduğuna ikna edilmesi’ neticesinde; aktif ve demokratik / sorumluluk sahibi birey; iyi vatandaş ile ilişkilendirilmiştir.

8) İyi vatandaş, topluma/ülkesine karşı görev ve sorumluluklarını bilen kişidir. O bakımdan okulun temel görevi; çocuğa ‘sorumluluk’ kazandırma ve ‘eleştirel bilinç geliştirme’ olarak düşünülmüştür. Bu iki özelliği kazandırma konusunda, dünden bugüne, okullar başarısız olmuştur.

9) Bu konuyu demokrasi açısından ele alan en önemli düşünür John Dewey’dir. Dewey ekte yer alan kitapta bu konuyu bütün yönleriyle ele alır ve herkesin ‘kendi çocuğu için istediğini bütün ülkenin çocukları için istemesi gerektiği’ ileri sürer, aksi durumda demokrasi zayıflar.

10) Dewey, bireyin karar alma süreçlerine katılması; potansiyelini, toplumun üstün yarari için kullanması gerektiğini ileri sürer. Okul bir kişiye meslek kazandırması kadar vatandaşlık ve iyi insan olması hususlarında da kafa yorması gerektiğini belirtir.

Özetçe; okul, çocuğa bireysel yaşamda, varlığını sürdürecek yetenekleri kazandırmak kadar, iyi bir insan olma kapasitesini geliştirme ve bir birey olduğuna ikna etme etkinlik ve süreçleri de işe koşması gerekir.

11) Sonuç olarak; iyi insan ve iyi vatandaş olmaya çalışma, karar alma süreçlerine katılma, eleştirel bilince sahip olma, kendine ve ülkesine güven duygusunun güçlendirilmesi ile ilgilidir. Pedagojik açıdan okul bu işlevini yerine getirmez ise toplum bir bilinmeze sürüklenebilir.

12) Hasan Ali Yücel Bey kitabını bitirirken Mahatma Gandi’den bir alıntı yapar: “Kendinizden başka kimse size kötülük edemez.”

Teşekkürler @KemalistIlkay

Prof. Dr. Selahattin Turan

*****

İyi Vatandaş İyi İnsan 

Çok saygıdeğer Selahattin Bey’den dün yardım rica ettim. Çünkü az bildiklerim, yeterli değildi. Dostlarım muazzam kültürlere sahipler, fakat iyi oldukları konular arasında istenilen konu yoktu. Ben dahil olmak üzere, milyonların eğitim politikalarından bi haber olduğunu ve bilge birisinin sözlerine muhtaç olduğunu biliyordum.

Konu başlığı herkesin eğitim almasını gerektiren, vatandaşlık görev ve sorumluluklarıydı. Başlığa başlayacakken, bilgilerimin yetersizliğini bilerek değerli aydınımızdan yardım rica ettim. Sağ olsun teveccüh etti, tevazu gösterdi ve az önce okuduğunuz metni tweet zinciri olarak yayınladı.

Bir vatandaş daha ne ister, görev ve sorumluluklarımı öğrendim. Daha faydalı bir insan olma yolunda değerli büyüğümüzün izinde olacağım.

Sayın Selahattin Bey’in kitaplarını satın alıp okumak için buradan ulaşabilirsiniz.

Ve kendisinin adını yazarak değerli makalelerini arama motorlarından ulaşabilirsiniz.

Kendisini daha iyi tanımak için biyografisine buradan ulaşabilirsiniz.

Twitter’dan ya da yeni adıyla X’ten takip etmek isterseniz profil hesabını da sizlere iletiyorum: @STURAN2100

Konuyla hem ilgili hem ilgisiz bir olay aktaracağım: Ertem Eğilmez, Hababam Sınıfı için hazırlığa başladığı zaman filme bir amaç düşünür. Günlerce… Her sabah Hababam ekibini evine davet eder ve o filmi önemli kılacak bir amaca ulaşmak ister ve bir gün bulur ve şöyle der; konu eğitim olsun, bu ülkede her zaman eğitim sorunu oldu ve olacak. Eğitim sorunları devam ettikçe de bizim filmimiz önemli olacak (özetle aklımda kalan sözleri ilettim) der. Bildiğiniz üzere hala eğitim sorunlarımız var ve artmakta. Yani asla modası geçmeyecek bir filmi izlemeye devam edeceğiz.

Peki yarın çözümlerin uygulanacağı günler gelirse ne yapabiliriz. Vatandaşlık görevimizde nasıl destek olabiliriz. İşte bu noktada Selahattin Bey’in satırları ışığımız olacak.

Kendisine nezdinizde varlığına şükür ettiğimi ileterek, teveccühüne, emeğine, vaktine sonsuz minnettarlığımla, sonsuz hürmet ve sevgilerimi iletiyorum. İyi ki var.

İyi Vatandaş İyi İnsan olan Selahattin Bey’i hep taktir ederek okumaya devam edeceğim.

Not: Umarım bu yazıma alıntıladığım metnini hoş görür. Çünkü izinsiz bir yazı yazdım, saygılarımla.

https://x.com/KemalistIlkay/status/1748823448988668086?s=20