Gündem Arşivi Klasikleri
-
Sorgulama Zamanı Geldi!
Büyük Devrimci Mustafa Kemal Atatürk, 13 Eylül 1920 günü Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde yaptığı konuşmada milletvekillerine, temel görevlerinin ne olduğunu şöyle ilan etti: “Efendiler!Biz bağımsızlığımızı güven altında bulundurabilmek için toptan, milletçe bizi mahvetmek…
-
Türkçe Düşüncede Bilgelik ve Dostluk
Bilgelik, tüm insanlığın, bilebildiğimiz yazılı tarihinde ezelden beri yaşamını yönlendirici bir kıstas olarak bulup belirlemek için aradığı bir ölçüdür. Bu arayış Türkçe düşün dünyasına da yabancı değildir. Aksine, akıl, bilgi ve bilgelik; buna…
-
Küçük Şeylerin İnanılmaz Tuhaflığı
Büyük olaylar ve devasa fikirler tarih kitaplarında yer bulurken, hayatın derin anlamı genellikle göz ardı edilen küçücük şeylerin içinde gizlidir. Antik filozofların gözlemlerinden modern bilimin keşiflerine kadar, küçük şeyler her zaman insan aklını…
-
Allah Tuzak Kurar Mı?
İslam’ın kutsal kitabı Kuran’dan bazı ayetleri paylaşıyorum: Ali İmran Suresi, 54. Ayet:“Onlar tuzak kurdular, Allah da tuzak kurdu. Allah tuzak kuranların en hayırlısıdır.” Ali İmran Suresi, 54. Ayet:N. J. Dawood’un İngilizce çevirisi:“They plotted,…
-
-
Bir Amerika Türküsü: Zeytinyağlı Yiyemem Aman!..
ABD’nin, bilindiği üzere, dünyanın en büyük mısır üreticisi olması nedeniyle 1948-1954 yılları arasında elinde birikmiş yüklü miktarda mısır stoku bulunmaktadır. Bu stokları eritmenin en cazip yolu ise onları başka ülkelere pazarlamaktan geçer. Nitekim…
-
Çağdaş Politik Dünyayı Kavrayabilmek İçin
Dünya siyasetinde o kadar ilginç ve ağır şeyler oluyor ki, insan bazen şüpheye kapılıyor ve politika denilen insanlık halini anlamanın ve açıklamanın mümkün olmadığını düşünüyor. Bu durumda, aklımıza çağdaş politikanın mantığını en iyi…
-
Madeira Şarapları
MADERIA Maderia Atlantik okyanusunun Portekiz kıyısına yakın yerde bulunan küçük bir adadır. Bu Portekiz adası üzüm yetiştirilmesi için uygun olan dağlarla doludur. Üzüm bağları deniz kıyısındaki yüksek uçurumlardaki taraçalarda yerleşmiştir. Bu uçurumlar suyu…
-
Yaşamın Isısı ve Ölümün Soğukluğu
Vücut Isısının Felsefi ve Bilimsel Yansımaları Vücut sıcaklığımız, içsel dengeyi ve çevremizle uyum sağlama becerimizi temsil eden bir unsurdur. İçimizde süregelen biyokimyasal süreçler, bizi hayata bağlayan ince bir iplik gibi işler. Bu iplik…
-
Felsefe, Düşünce ve Felsefi Düşünme
Günlük hayatımızda felsefeyi yücelten deyişlere de rastlarız, felsefeyi yeren sözlere de. Örneğin ‘felsefe akıl ve düşünce işidir’ derken felsefenin yüce bir uğraş olduğu dile getirilir ve bu nedenle filozofa büyük saygı duyulur. Fakat…
-
Yorgun Demokrat
En güzel duygularla çıktılar yola. Hep daha güzel bir dünyada yaşamak, yaşatmak için. Ne savaş, ne sömürü ne de yoksulluk olmasın diye. En yüce değer emektir diye. Meydanlarda, okullarda, fabrikalarda, sokaklarda, gençliklerinin en…
-
Kendi Başına Düşünmeye Eğitim
İnsanlık tarihinin en bilgece sözlerinden biri, Karl Marx’ın, “çevre insanlar tarafından değiştirilmektedir ve eğitmenin kendisinin de eğitilmesi gerekmektedir” sözlerinde dile getirilmiştir. Marx, bu sözlerini 1845 yılında yazdığı ve daha sonra tarihe “Feuerbach Üzerine…
-
Zorluklar ve Direnç: Güçlü Kalmanın Sanatı
Hayat, hepimize kendi zorluklarını sunar. Kimimiz beklenmedik kayıplarla karşılaşırken, kimimiz kariyer ya da kişisel yolculuğumuzda büyük engellerle mücadele ederiz. Bu zorluklar bazen insanı köşeye sıkıştırır, umutsuzluğa düşürür ve bizi pes etmeye zorlar. Ancak…
-
Fıkralarımla Gülmeye Hazır Mısınız?
1. Yanlış Cenazeye Mi Geldik? Adamın biri ölmüş. Camide musalla taşında tabutta yatıyor. Hoca başlamış anlatmaya:“Rahmetli çoook iyi bir adamdı! Beş vakit namazında, hiç kul hakkı yemez, içki içmez, ailesine de çok müşfik…
-
-
Han Kang (Vejetaryen – Çocuk Geliyor)
2024 Nobel Edebiyat ödülü Koreli Yazar Han Kang’a verildiği zaman tanımadığım bir yazar olduğu için bir ölçüde sevindim. Yeni bir yazar belki de yeni bir yazınsal biçim tanıyacaktım. Birebir düşündüğüm gibi oldu. Yazarın…
-
“Kadınlarınız Tarlanızdır. Dilediğiniz Gibi Girin”
İslam’ın kutsal kitabı Kuran’daki Bakara Suresi’nin 223. ayetini sizlerle paylaşmak istiyorum. Kadınlarımızla ilgili bu ayetin mealini (anlamını) ve çevirisini sizlere üç ayrı Kuran uzmanından sunacağım. Prof. Dr. Abdulbaki Gölpınarlı’nın meali:“Kadınlarınız tarlalarınızdır. Tarlalarınıza dilediğiniz…
-
İplerin Dansı
Ailemizin Sevgiyle Örülü Hikâyesi Ne zaman ananemlere gitsem, ilk çocukluk anılarımda ellerime tutuşturulan ipler canlanırdı. O küçük kollarımın gücü yetmezken bile, parmaklarım uyuşarak o büyülü ipliklerin dünyasında kaybolurdum. Tanıdığım her kadın, ellerinde iplerle…
-
Rousseau ve Mustafa Kemal: Halk ve Özgürlük Kavramları
Mustafa Kemal 1 Aralık 1921 tarihinde yaptığı konuşmada “Jean-Jacques Rousseau’yu baştan nihayete kadar okuyunuz” diyor. Mustafa Kemal, Rousseau’dan her şeyden önce “halk”, “halk iradesi” ve “halk egemenliği” gibi kavramların anlamını öğrenmiş ve üstlenmiştir.…
-
Port Şarabı
Port şarapları güney Portekiz’in Douro vadisinde yapılan kuvvetlendirilmiş şaraplardır. Bu şaraplar isimlerini Portekiz sözcüğü olan Porto şehrinden almıştır. Yerliler Port-Town sözcüğünü kısaltarak “O Porto” şeklinde söylerler. Port şarapları Upper Douro vadisinde nehir ve…
-
Dilerim Siz De Üşütürsünüz Bayım
Hayır, izin falan istemedi. Geldi oturdu yanıma. Ne selamını alabildim ne de kimsin diye sorabildim açıkçası. Konuşacak gücüm, kuvvetim de yoktu ayrıca. İkimiz de tetikte kaldık bir süre. Boş bir yer olsaydı belki…
-
Kül Yaşantılar
Gel, konuşalım. Hal hatır soralım evvelini. Hesapları bir kenara bırakıp açalım içimizdeki bohçaları; dertler dökülsün, geri dolmasın bir daha. Dağ taş sevdayla tutuşsun; kurumuş dallar çiçek açsın. Toprağa dokunan yaprak, solmak korkusuyla ağlamasın.…
-
Bayramdan Bayrama
Giriş: Heyecandan içim içimi yiyor. Gece boyunca, ninemin uyanmaması için kımıldanmadan yattım. Yaşlı kadıncağız, gene bayram öncesi aynı işkenceyi çekip çevresine de çektirdi. Kurban Bayramı’nda koyunlar gibi kınalanır, cılız gövdesini güçlükle taşıyan bacaklarıyla…
-
Minimalizm ve Sadelik: Azın Çok Olduğu Bir Yaşam
Günümüz dünyası, tüketim kültürünün hızla yayıldığı, daha fazlasına sahip olmanın başarı ve mutlulukla ilişkilendirildiği bir dönem. Reklamlar, sosyal medya ve toplumsal beklentiler, insanları daha fazla harcamaya ve daha fazlasına sahip olmaya teşvik ediyor.…
-
Bir Bilgenin İzinde: Hüseyin Şığva ve Felsefenin Aydınlattığı Yol
Yaşamıma İz Bırakan Bir Yolculuğun Başlangıcı Hayat, bize sunduğu sayısız karşılaşmayla adeta bir sahne; kimileri gelip geçer, kimileri ise ruhumuzda derin izler bırakır. Rastlantı gibi görünen buluşmalar aslında yaşamımızın dönüm noktalarını oluşturur. Bazı…
-
-
TİLKİuaz Medya’nın Güzeltepe’deki plazasında yazıyorum.
Tekneler, yatlar boylarına göre paha ve değer kazanırlar. Yani, “önemli olan boyu değil, işlevi” hikâyesi burada pek geçerli değildir. Teknenizin, yatınızın boyutuna göre konuşmak gerekir. Söylemesi ayıp, benim de rekreasyon amaçlı kullandığım, kırk…
-
Res Publica
Res publica. Kamusal mesele. Republik sözcüğünün kökeninde bu iki Latince sözcük var. Kamunun meselesi. Geçen yıl yüzüncü doğum yıldönümünü kutladığımız Cumhuriyetimizin kökeninde de bu iki sözcükte dile gelen devlet modelinden hareketle modernlerin geliştirdiği…
-
Tanrı’dan Mektup Var
Merhaba İnsan, Uzayı Yarattım Milyarlarca nebula yaratmaya başladığım ilk günlerdi. Onu buraya, bunu oraya, şunları şuraya yerleştiriyordum. Yaptığım şeyin bir “uzay boşluğu” olduğunu fark ettim; bu boşluktaki milyarlarca nebulayı neyle dolduracağımı düşünüyordum. Ancak…
-
Sherry
KUVVETLENDİRİLMİŞ ŞARAPLAR Kuvvetlendirilmiş şaraplar üretim esnasında alkol ilave edilmesi ile güçlendirilmiş şaraplardır. Sofra şaraplarının çoğunluğunun alkol oranı %8 – %15 arasında olmasına karşın kuvvetlendirilmiş şaraplarda bu oran %16 – %21 arasındadır. Eklenen alkol…
-
Yaşam, Güzellik, Çılgınlık ve İsteme Üzerine Savruk Düşünceler
Yaşam, bir anın içinden sonsuzluğa uzanan bir yolculuk gibidir. Her an, varoluşun tüm yükünü ve hafifliğini taşır üzerinde. Felsefenin odak noktasındaki en derin sorulardan biri de budur: Yaşam nedir ve ona anlam veren…
-
Felsefenin “Doğulusu” ve “Batılısı”
Modern felsefeyi “Batı felsefesi” diye itinayla “Doğu felsefesi” olarak adlandırılan felsefeden ayrı ele alma eğilimi çok yaygındır. Sanki bu iki felsefe özü itibarıyla birbirinden tamamıyla farklıymış gibi alınıyor sıklıkla. Oysa örneğin Kant’ın dikkat…
-
İslam’da Kölelik
İslamiyet köleliği yasaklamamıştır. İslamiyet, kölelik kurumunu ortadan kaldırmamıştır. İslam’da erkek tutsağa “köle” denilir. Kadın tutsağa ise “cariye” adı verilir. İslam’ın kutsal kitabı Kuran’daki kölelikle ilgili ayetleri okuyalım: Bakara Suresi, 221. Ayet:“… Yine biliniz…
-
Bir Etkinliğin Ardından
Cumhuriyeti halkına çok gören iktidarları düşündüm dönüş yolunda. Dönüş yolunda, Kurtuluş Savaşı’nı kazanmış, kul olmaktan kurtulup insanı onurlu kılan cumhuriyetle tanışmış bir halkın, içine düşürüldüğü geriliği nasıl kabullendiğini, bundan hâlâ neden bir çıkış…
-
PİSkevit Islandı!
Çocukluğumuzun en kıymetli ödülü iki bisküvi arası bir lokumdu. En yakın arkadaşım Rahmi’nin babası köyün bakkalıydı. Rahmi, kırmızı yanakları, bembeyaz dişleri ile sürekli gülümseyen bir çocuktu. Tıpkı bizim hayallerimiz gibi… Sabahları bakkalı…
-
Bu Millet, O Millet Mi? (2)
Değerli Dostlar, Türkler, İslam’ı kabul etmeden önce şu iki çok güzel niteliğe sahiptiler: Akılcılık ve Kadına Saygı. Peki, nasıl oldu da Orhun kitabelerinin kanıtladığı uygarlığın yaratıcısı olan Türkler, 1071 Malazgirt Savaşı’nın ardından dalga…
-
Barış Mı Dediniz Beyler
Barışı savaş çıkartanların savaşına bakarak mı kavrayacağız? Arap baharı diye anılana mı? Gılgamış’ın destanını okurken mi anlayacağız, yoksa Babil’in kuruluş efsanesinin baş tanrısı Marduk’un yaptıklarına bakarak mı öğreneceğiz? Savaş tanrıları yanında barış tanrıları…
-
Toplumun En Büyük Üç Sorunu
Ödül-Ceza Yöntemi Yokluğu Bir ülkede ödül-ceza sistemi (başarıyı takdir etme, destekleme ve ödüllendirme ile hukukun tarafsızca uygulanıp suçluların adil bir şekilde cezalandırılması) yoksa, o ülkede kuvvetler ayrılığı çoktan ortadan kaldırılmış demektir. Bu eksikliğin…
-
-
Gündem Arşivi’nin 3000. Yazısında Orhan Ayber
Sevgili Gündem Arşivi’nin gönüllü emekçileri ve değerli okurlarımız, 3000. yazımızda sizleri buruk bir coşkuyla selamlıyorum. 5. yılımıza çok az kaldı ve sizlerin de fark edeceği gibi, hızlı bir sıçrayış yaparak bugünlere geldik. Gündem…
-
Ekoloji Problemi Üzerine Yeniden Düşünmek
Çevre problemi veya diğer adıyla ekoloji problemi öncelikli olarak doğanın değil, insanın bir problemidir. Çevre problemi, insan doğa dışında tasarladığı zaman düşünülmesi mümkün olmayan bir problemdir. Çevre problemi insan için bir problemdir. İnsanı…
-
Şiirsiler
“Lodoslu kentin sokaklarındaYağarken kar umarsızcaBir gül koncasındaKanadı şiir” (S.15) Teması ne olursa olsun, bir şiir önce şiir olmalı. Ne yana çarparsa çarpsın şiire düşmeli söz. Bir şeyi anlatma, aktarma ve kanıtlama çabası şiirin…
-
Osmanlı Türk Devleti ise Neden Türklerin Bundan Haberi Yoktur!?
Osmanlı Devleti Türk Devleti ise: 1. Neden Osmanlı’da Müslüman Türkler fakir, gayrimüslimler zengindir? Yunan Ord. Prof. Dr. Dimitri Kitsikis: “Batılılar bizi kışkırtana kadar Osmanlı’yı, Ermeniler, biz (Yunanlılar) ve diğer devşirmeler yönetiyordu.” https://x.com/Saka_larr/status/1701339900782534894?t=ZgwE7VtdJmorCE6Azd_Qew&s=19 2.…
-
Bu Millet, O Millet Mi? (1)
Önce “O MİLLETİ” kısaca tanıyalım.1071 Malazgirt Savaşı’ndan sonra Orta Asya’dan kopup dalga dalga Anadolu’ya gelen Oğuz Türklerine, “O MİLLET” diyelim.Oğuz Türkleri Anadolu’ya geldiklerinde, ülkede kendilerinden çok önce buraya gelip yerleşmiş Yunanlarla (Rumlarla), Ermenilerle,…
-
Bir Dünya Var Ve Bir Gün O Dünyayı Başınıza Yıkacağız.
Bir dünya var ve bir gün o dünyayı başınıza yıkacağız. Siz öldürüyorsunuz, bizler ölmüyoruz!: Bizler, Ebru Eroğlu, İkra Kuyumcu, Şeyda Yıldırım, Mustafa Kemal’in kadın askerleri olarak, isimlerimizi kılıçlarımızla güneşe kazırken, mavi bir çift…
-
-
Şarap
Şarabın Tarihçesi Tarihi göstergelere göre Şarab’ın, ilk kez Anadolu’da üretilmiş olduğu ifade edilmiştir. Milattan önce 3800’lü yıllarda Nippur tabletlerinde Anadolu’da şarap yapıldığına ilişkin bilgilerin mevcut olduğu ifade edilir. Bazı uzmanlar eski ahitte Nuh…
-
Hukuk Sistemi Neden Çöküyor, Ahlak Neden Çürüyor?
Hukuk sistemimizin adalet dağıtmadığı, üzerine kurulu olması gereken özgürlük ilkesine göre işlemediği herkesin malumu ve hemen herkes tarafından da eleştiriliyor. Bu durumun oluşmasından sorumlu olan yetkililer eleştirilere karşı son derece duyarsız davranıyor. Neden?…
-
Söz Sırası
Konu sanatla iyileşmek üstüneydi. İlk sözü ben istemiştim: İnsan, insanlıktan düşer yoksa, özgürlüğü kaynağını, başkalarının yaşam hakkını ve doğa haklarını savunmaktan almıyorsa diye başlayacaktım söze. İnsanın canını, malını koruma çabası; havasını, suyunu kirletenlere,…
-
Aydınlanmacı Felsefeye Bugün Nasıl Yaklaşılmalıyız?
Kant, Saf Aklın Eleştirisi’ni bir yöntem kitabı olarak kaleme yazdığında, mantıkta Aristoteles’ten ileri gidilemeyeceğini ve geri de düşülemeyeceğini belirtmiştir. Modern felsefede Kant öncesi düşüncenin önemli kazanımları bulunmaktadır. Örneğin, özne bakışlı evren tasarımında Descartes,…
