ÇANAKKALE, Kemal Yeri

26 Nisan 1915. Mustafa Kemal karargahını, Arıburnu’nu görebilen yüksek bir tepeye kurmuştu. Kurmay Binbaşısı İzzettin (Çalışlar) Bey ile dürbün ile çevreyi analiz ederken Kolordu Kurmay Başkanı Fahrettin Altay karargaha geldi. İhtiyaçlarını sorar. Bilgiler alır. Ayrılırken;

• Karargahınız hep burada mı kalacak?
• Evet, burada kalacağız.
• Burasının adı nedir?

Mustafa Kemal gülümseyerek;

• Sel yarıntılarının ismi mi olur?

Fahrettin Altay;

• Olur, olur… Mesela Kemal Yeri, olur…

Gülümser Mustafa Kemal.

Fahrettin Altay, Kolordu karargahına döner ve Kolordu Komutanının da onayını alır. Böylece Mustafa Kemal’e gönderilecek mesajlara yer adı olarak KEMAL YERİ yazılır!..

Kolordu Komutanı Esat Paşa, Kemal Yeri’ni ziyarete geldiğinde hayretler içinde kalır. Mustafa Kemal komuta yerini toprak altına hazırlatmıştır. Yerin düzenli ve temizliği karşısında hayret eder. Toprak altında tümen üniterlerini odalar tertip ederek barındırması Mustafa Kemal’in yaradılışındaki titizlik, üstünlük ve iler görüşlülüğünü iftiharla ifade eder. Odaların taban ve duvarları, yöre halkının halılarıyla süslenmiş, savaşta bile tertip ve nizamın ne kadar önemli olduğunu vurgular gibi.

İngiliz Komutan Hamilton, Liman Paşayı yine aldatmıştı. Bu aldatma Saros ve Anadolu yakasına yapılan taarruzla Liman Paşa Bolayır’da kalmasına neden oldu. Böylelikle zayıf kalan kıyı hattına düşman kuvvetleri çıkmış ve tutunmayı başarmıştır. Düşmanı bu kıyı hattından söküp atmak ise Mehmetçiğin oluk oluk kanının akmasına sebep olacaktı.

Mustafa Kemal, düşmanı denize dökmek için taarruza geçti. 27 Nisan gecesi diğer muharebelerden daha şiddetli oldu. Anzaclar bir gecede 179 subay, 4.752 er kaybettiler. 57. Alay en fazla kayıp veren alay oldu. Sonrasında 64. Alay takviye olarak gönderildi. Gece de 33 Alay bekleniyordu.

Türk kuvvetleri gün geçtikçe eriyordu. Arap erlerden oluşan 77. Alay ise disiplinsizlik içinde savruluyordu.

“Türkler, bu daracık geçit başında sıkı bir savunmaya girişmişlerdi. Canlarını veriyorlar, fakat vatanlarının toprağından bir karış bile vermiyorlardı…”

Churchil (Çörçil) 

Mustafa Kemal, artık yalnız 19. Tümen Komutanı değil iki cepheye böldüğü Arıburnu ve Ağıldere cephesine de kumanda etmektedir. 5 Mayıs 1915’te İstanbul, O’nun rütbesini yarbaylıktan albaylığa yükseltir. 34 yaşında Arıburnu ve Ağıldere komutanı Albay Mustafa Kemal…

Arıburnu gibi Anafartalar’da, 6 Ağustos’tan beri ateşler içinde, gerginlik son safhasında ve savaş zirve noktasındadır. Düşman denizden karaya durmadan asker çıkarmaya devam ediyor. Çarpışmalar gırlak gırtlağa süngülerin ışıltısıyla kanların oluk oluk aktığı iç içe bir çatışma. Ama düşman donanması zaman zaman duraksamasına rağmen hedef gözetmeksizin ateş kusmaktadır. Kumandanlar ise asabi ve sinirlidirler. Türk ordusu karargâhı son kuvvetleri de cepheye yollamaktadır. Ordu kumandanı ise bir Alman; Liman Von Sunders. Düşmanın yanıltıcı taarruzlarına aldanan ve Türk’ün oluk oluk kanının akmasına neden olan bir komandan. Mustafa Kemal rahat değildir. Derhal karar vermek lazımdır. Üstü olan her makama başvurur. Bu kumanda karışıklığı derhal düzeltilmelidir. Yoksa tehlike büyüktür…

Sonunda isyan edercesine Enver Paşa’ya mektup yazar:

“3 Mayıs 1915.

Evvelce Zatı alilerinize bu bölgenin bütün bölgelerle olan önem farkını arz etmiştim. Maydos  Bölgesi kuvvetlerine komuta ettiğim zaman aldığım düzen ile düşmanın karaya çıkmasına imkan verilmayabilirdi.

Liman Von Sanders Paşa Hazretleri, bizim orduları, bizim memleketimizi tanımadığı ve layıkıyla incelemede bulunacak kadar bir zamana sahip olmadığından, sahilde çıkarma noktalarını tümüyle açık bırakacak düzen almış ve bugün düşmanın karaya asker çıkarmasını kolaylaştırmıştır.

Ben düşmanın Arıburnu arazisine dört tugayı çıktığı zaman bölge komutanlığı yapan Albay Sami Bey tarafındn haberdar edildim. Bu kuvvetin sol yanına taarruzla tümünü denize döktüm. Fakat düşmanı aynı dercede kuvveti aynı noktaya tekrar çıkardı ve karşı tarruzlar yaptı. Bunu defettim. Tümenime katılan kuvvetlerle tekrar üstün kuvvete taarruz etmekten başka bir çare bulamadım.

Ve yine düşman kuvveti mahvedildi. Fakat düşman üçüncü defa olmak üzere tekrar kuvvet çıkardı. Bu defa yine düşmana taarruz ediyorum. Birliklerim hücum mesafesinde düşmanla karşı karşıya bulunuyor.

Bu durumumuzla bile Boğazı zapt etmek üzere çıkardığı kuvvetleri imha edilmiştir. Savunma durumunda korumaya çalıştığı hareket üslerine, uzaktan yeni kuvvetlergetirmekte meşgul olduğu kanaatindeyim.

Vatanımızın savunmasında kalp ve vicdanları bizim kadar çarpmayacağı şüphe olmayan, başta Sanders olmak üzere bütün Almanların düşüncelerine de güvenmemenizi kesinlikle temin ederim. Bence bizzat buraya teşrif edip, genel durumumuzun gereklerine göre bizzat sefk ve idare etmeniz uygun olur kardeşim.”

Başkomutan vekili Enver Paşa, Mustafa Kemal’in bu hayati uyarılara cevap vermez. Türk kanı oluk oluk akmaya devam eder.

Bu tereddüt içindeyken Karargah Mustafa Kemal’i telefona çağırır. Telefonun ucunda Ordu Komutanı Liman Von Saders vardır. Mustafa Kemal, durumu anlatır, görüşlerini ve tereddütlerini açık ve kesin olarak tekrar ifade eder. Tehlike büyüktür ve cephe çözülebilir!

Ordu Kumandanı:

• Hiç çare kalmadı mı?
• Yapılması gerekenleri defalarca ifade ettim ancak dinlenmedi. Artık son bir çare kaldı.
• Nedir?
• Bütün mevcut kuvvetlerin benim kumandama verilmesinden başka çare yok!
• Çok gelmez mi?
• Az gelir!

Birgün sonra, Ordu Karagahından gelen bir emirle Mustafa Kemal, aynı zamanda Anafartalar Cephe gurubu Kumandanlığına tayin edilmiştir. “Sorumluluk, ölümden de ağırdır!” diyen Mustafa Kemal; “Sorumluluğu, kemal-i iftiharla kabul ettim” der…

Söz vermişti aziz milletine;

Çanakkale geçilmeyecek! Geldikleri gibi gidecekler! Yok başka yolu.

 

Yüce Türk Ulusuna saygıyla…

Mehmet R Aşar, 24 Haziran 2025, Antakya

 

“Türk ordusunun bir birliği; dengini mutlaka yener, iki katını durdurur. Şimdilik bundan fazlasını istemiyorum. Çünkü fazlasını milletimizin yaratılıştan sahip olduğu cengaverlik zaten sağlamaktadır.”

Mustafa Kemal