2024 Sonbaharında Kuraklık ve İklim Değişikliğinin Türkiye Üzerindeki Etkileri

Kasım ayı da dâhil olmak üzere 2024 sonbaharında hava sıcaklıklarının mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi, 3 aylık ve 6 aylık kuraklık analizlerine göre ülkemizin Trakya, batı, güneybatı, iç batı ve iç güney bölgelerinde hâlâ şiddetli ve çok şiddetli kuraklıkların etkili olduğunu göstermektedir. Bu durumun olumsuz sonuçlarından biri, yeraltı ve yerüstü sularının azalması ve toprak neminin düşmesi (hidrolojik ve tarımsal kuraklık) olduğu gibi, kar yağışlarının, kar kalınlıklarının ve kar örtüsünün azlığı ve yetersizliğidir.

16 Aralık 2024 ECMWF yeniden çözümleme verisine göre çizilmiş haritaya göre, Türkiye’nin Doğu Karadeniz Dağları ile Doğu Anadolu Bölgesi’nin dağlık ve buharlaşma oranlarının yükselmesi, yağış rejiminin değişmesi ve/veya yağışların azalması gibi) su kaynakları, enerji üretimi, tarım faaliyetleri ve doğal ekosistemler üzerinde ciddi etkiler yaratmaktadır. Bu durum, doğal kaynaklar üzerindeki insan baskısının, artan taleplerin ve yanlış kullanımın sonuçlarıyla birleşerek, toplumların geleceğini tehdit eden bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bu bağlamda, kar yağışlarının azalması, su döngüsünün doğal bir parçası olan kar erimelerinden beslenen nehirlerin akışında önemli düşüşlere neden olmaktadır. Bu da tarımsal sulamayı, içme suyu kaynaklarını ve hidroelektrik enerji üretimini olumsuz etkilemektedir. Ayrıca, doğal ekosistemlerdeki biyolojik çeşitlilik ve hayvanların yaşam döngüleri de kar yağışlarındaki değişimden etkilenmektedir.

Kar örtüsünün azalması, özellikle iklim değişikliğiyle birlikte hızlanan bir olgudur. Bu süreçte, yerel ve ulusal düzeyde alınacak önlemler büyük önem taşımaktadır. Bu önlemler arasında sürdürülebilir su yönetimi politikalarının uygulanması, tarımsal sulamada modern tekniklerin benimsenmesi, enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji kaynaklarının artırılması gibi stratejik adımlar bulunmaktadır.

Yazımı okuyanlara farklı bir bilgi aktarımı da kaydediyorum.

Atmosfer Fiziği ve Yalancı Güneş:

Kararlı bir atmosferde, tamamıyla çok küçük buz kristallerinden oluşan kalın sirrüs (cirrus ve cirrostratus) bulutlarında, Güneş ışığının belirli açılarla kırılması sonucu meydana gelen tek taraflı (kısmi gelişimli) küçük bir Yalancı Güneş oluşabilir. Bu olay, atmosfer optiği açısından son derece ilginç bir fenomendir.

Yalancı Güneş’in gözlemlendiği sırada, Güneş’in sağ tarafında gökkuşağına benzer bir ışık kümesi görülebilir. Bu optik olay, atmosferin fiziksel ve kimyasal özelliklerine dair önemli ipuçları sunmaktadır. Daha fazla bilgiye, aşağıdaki bağlantıdan ulaşabileceğiniz Türkçe makalede ve Klimatoloji ve Meteoroloji kitabımda ulaşabilirsiniz:
https://dergipark.org.tr/tr/pub/ecd/issue/25394/267956

Prof. Dr. Murat Türkeş